Kuzey İspanya’daki arkeolojik kazılar, Neandertal yaşam alanlarının çeşitli bölümlerini ve ahşap kalıntıları ortaya çıkardı. Kazılarda çok iyi korunmuş iki ahşap alet ortaya çıkarıldı; Bunlardan biri 15 cm uzunluğunda bir kazma sopası.
Bask Bölgesi sahilinde (Kuzey İspanya) Aranbaltza bölgesinde yapılan arkeolojik kazılar, korunmuş ahşap kalıntıları ile birlikte Neandertallerin yaşam alanlarını ortaya çıkardı. 15 cm boyutunda ahşap bir kazma sopası da bulgular arasında.
Bu aletin ayrıntılı analizi ve ahşap kalıntıların etrafındaki çökeltinin ışıldama tarihlendirmesi, aletin yaklaşık 90.000 yıl önce gömüldüğünü ve yani Neandertaller tarafından yapıldığını gösteriyor.
Mikro-CT analizi ve alet yüzeyinin yakından incelenmesi, bir porsuk ağacı gövdesinin uzunlamasına iki yarıya kesildiğini gösterdi. Bu yarılardan bir tanesi bir taş aletle kazınmış, sertleştirmek ve sivri bir morfoloji elde etmek için, kazımanın kolaylaşması adına ateşle müdahale edilmiş.
Alete yapılan kullanım-aşınma analizi ise, bu aletin gıda ve çakmaktaşı aramak ya da sadece zeminde delik açmak için kullanıldığını ortaya koydu.
Neandertallerle ilişkili olarak ahşap aletlerin bulunması çok nadir bir olay çünkü organik malzemeler çok çabuk çözünüyor. Sadece Aranbaltza’nın su çeken tortuları gibi çok spesifik ortamlarda ahşap teknolojisinin kanıtlarını bulmak mümkün olabiliyor. Dolaylı kanıtların da daha önceden işaret ettiği gibi, bu tip teknoloji Neandertal günlük yaşamında da kullanımdaydı.
Daha önce İber Yarımadası’nda, Neandertallerle ilişkili ahşap aletler, yalnızca Abric Romani’deki (Katalonya) travertenlerde bulunmuştu ve Avrupa’nın geri kalanında sadece dört alanda (Denizde Clacton, Schöningen, Lehringen ve Poggeti Vechi), bulunmuştu. Bu nedenle, Aranbaltza’daki gibi bulgular, Neandertal teknolojisini ve ahşap kullanımını araştırmak için çok önemli.
Aranbaltza’daki arkeolojik proje, 2013 yılında Chatelperronian kültürü olarak adlandırılan, Batı Avrupa’daki son Neandertalleri araştırmak için başlatıldı. Devam eden kazılarda en geç 44.000 yıllarına tarihlenen farklı Neandertal yaşam alanları ortaya çıktı. Bu da Aranbaltza’yı, Neandertal evrimi ve davranışsal değişkenliği araştırmak için istisnai bir alan yapıyor.