Özel proje, 2016 Londra Tasarım Festivali kapsamında, 12 Ekim’e kadar Chelsea College of Art Rootstein Hopkins Parade Ground alanında sergileniyor
Amerikan Sertağaç İhracat Konseyi (AHEC), Alison Brooks Architects (ABA) ve Arup işbirliğiyle gerçekleştirilen ve kavisli, 3.5m uzunluğundaki ahşap tüp şekli, 4.5m genişliği ve 34m uzunluğundaki muhteşem yapısıyla “Gülücük” adlı proje, inşaat sektöründe çapraz lamine ahşap (CLT) kullanımının önünü açmıştır. 2016 Londra Tasarım Festivali’nin bir parçası olarak, 12 Ekim tarihine kadar Chelsea Sanat Koleji’nin Rootstein Hopkins Parade Ground lokasyonunda sergilenen enstalasyon, Amerikan lale ağacı kullanılarak gerçekleşen CLT’nin yapısal ve mekansal potansiyelini açığa çıkarmaktadır. Festivalin önemli eserlerinden biri olarak halk tarafından keşif ve tecrübe edilen Gülücük, kavisli dikdörtgen şeklinde muhteşem bir borudur ve aynı zamanda, dünyanın ilk sertağaçtan yapılmış olan ‘mega-boru’sudur.
CLT genellikle, Noel ağacı olarak bilinen yumuşak ağaç türündeki ladinden yapılır. AHEC, birkaç yıl önce Arup ile birlikte, hızlı büyüyen Kuzey Amerikan lale ağacından yapılan CLT ile deneme bir süreci başlattı. Bu test, lale ağacının ladine göre daha güçlü olduğunu göstermesinin yanı sıra, üstün görünümünü sergilemiştir. ‘Gülücük’ dünyada ilk olarak bu derece büyük ölçekli sertağaç CLT panellerinin kullanıldığı bir projedir. Züblin Timber kereste şirketi tarafından üretilen, 12 sanayi ölçekli lale ağacı CLT paneller, 14m’ye kadar uzunluğa ve 4.5m kadar genişliğe sahiplerdir. Bu panelleri gerçek bir CLT üretim tesisinde değerlendirmenin AHEC için anlamı büyüktür ve ticari projelerde nasıl kullanılabileceğine dair bir örnek oluşturmaktadır.
Arup Küresel Kereste Uzmanı Andrew Lawrence’a göre ‘Gülücük’, şimdiye kadar yapılmış olan en karmaşık CLT yapıdır. Çift konsolunun yanı sıra, ana giriş kapısı tam merkeze, gerilmelerin en yüksek olduğu yere konulmuştur. Özünde, 15m yüksekliğinde iki dirseği bulunmaktadır ki; yapıyı dikey olarak çevirdiğinizde ve bir ucuna 60 ziyaretçi ağırlığını eklediğinizde, beş katlı bir binanın stabilize çekirdeğine eşdeğerdir. Bugüne dek kimse ahşaptan ince bir çekirdek inşa etmemişti. Ancak, diğer ağaçlarla karşılaştırıldığında lale ağacı, hafif olan ağırlığına göre şaşırtıcı derecede güçlüdür. Ladin ağacına göre önemli ölçüde daha güçlüdür, ama, fırında kuruma kolaylığı açısından yoğunluğu düşüktür, makine ile işlenmesi, taşınması ve vidalanması kolaydır ve tüm bu özellikleri lale ağacını bu proje için ideal yapmaktadır.
Ahşap binaların aciliyetini dile getiren ve CLT’nin rolünü değerlendiren Lawrence şöyle konuştu: “Ahşabın pek çok avantajı var ama bu avantajların arasında sanırım en büyüğü hız. Ahşap hafiftir ve bilgisayar fabrikasyonu ile artık inanılmaz sıkı dayanma özelliği elde edilebilir. Bu durum prefabrikasyon ve hızlı montaj için idealdir. Ahşap binanın montajı, dev bir düz paketli mobilya parçası montajı gibidir. Ahşap devriminin önemli bir parçası olan CLT’nin gelişimi, herhangi bir ıslak betona gerek kalmadan, tüm binanın duvarları ve zeminini oluşturacak geniş kereste panelleri yaratmamız için olanak tanımaktadır.”
AHEC için ‘Gülücük’ bir enstalasyondan çok daha fazlasıdır. Bu proje belki de, ahşabın yapısal olarak kullanımında sınırları zorlayan 10 yıllık bir araştırma ve deneyimin en son aşamasıdır. AHEC üç yıl önce, Londra Tasarım Festivali için, ilk lale ağacı CLT prototipi tasarımı olan ‘Sonsuz Merdiven’ (Endless Stair) için, dRMM mimarları (de Rijke Marsh Morgan) ve Arup mühendisleri ile çalıştı. Bunun bir sonucunda, sertağaç CLT’nin yayılması ile ilgili tartışmalar başladı ve endüstriyel ölçekte sertağaç CLT üretimine başlandı. Bu proje yalnızca AHEC’in önceki işbirlikleri üzerine inşa edilmemiştir, aynı zamanda, ilk kez kullanılan endüstriyel ölçekli sertağaç CLT panellerinin önemini temsil etmektedir.
Alison Brooks konu hakkında şunları söyledi: “Lale ağacı CLT’nin mümkün olan en büyük ölçeğini kullanarak bir şey yaratmak istedim ve plakalar da 4.5m x 20m formatındaydılar. Böylece CLT’nin sertağaçtan yapıldığında nasıl ek bir güç yarattığını sergilemek istedim. Bu gücü ifade etmenin de en iyi yolu, dört taraflı CLT yapımı içi boş tüpte bu plakaları birleştirmek oldu. Bu uzun açıklıklı ulaşma için gerilim ve sıkıştırmada çok iyi çalışan bir kiriş profilidir. Bu çok büyük ölçekte ve yay şeklineki CLT ‘tüp’ünü yapmakla, ahşap plakalardan yaşayan dinamik duyusal alanı oluşturduk. Sonuç, yapının merkezindeki tek bir noktadan çıkan konsol bir yapıdır. ‘Gülücük’ enstalasyonunun en şaşırtıcı özelliklerinden biri de duvar ve döşeme panellerin yalnızca 100mm kalınlıkla son derece ince olmalarıdır. Bu enstalasyon hafifçe yere temas eden özerk ve kendi kendini taşıyan mimari bir parçadır.”
‘Gülücük’ enstalasyonunun Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA), onun Chelsea Sanat Koleji’ndeki teslim noktasına kadar nötr karbondan daha iyi olduğunu ortaya koymaktadır. ‘Gülücük’ ağırlıklı olarak, ABD sertağaç kaynağının yüzde 7’sini temsil eden, 1000 milyon m3’ten fazla orman hacmine sahip zengin Amerikan sert ağaçlarından biri olan lale ağacından yapılmıştır. Her yıl, ABD ormanlarındaki lale ağacı hacminin sadece 13 milyon m3’ü hasat edilerek, ortalama 32 milyon m3 olarak yetişir. Bunun anlamı, ABD sertağaç ormanlarının hacminin her yıl, 19 milyon m3 genişliyor olmasıdır. Bunun gibi, ‘Gülücük’ projesinin üretimi için kullanılan lale ağacının yerine konularak, doğal orman büyümesi için geçen süre beş dakikadan azdır.
Son olarak AHEC Bölge Müdürü Roderick Wiles konuyla ilgili şunları söyledi: “Gülücük projesi yalnızca sertağaç CLT kullanımını sergilemekle kalmayıp, aynı zamanda, projeyi oluşturan tüm unsurların mümkün olan en sıkı şekilde çalışmalarını sağlamaktadır. Bu proje, ölçek ve mühendislik açısından zorlu bir görev üstlenmenin yanı sıra, CLT kullanarak bir bina inşasının ne derece heyecan verici ve güzel olduğunun göstergesidir. Bu yepyeni ürünün oluşumu ve sertağacın yeni kullanım yolu sayesinde mimar ve mühendislerin ahşap konstrüksiyona yaklaşımı değişecek. Bu yapı, sertağaçların ahşap inşaat devriminde rol oynayacağını kanıtlamayı amaçlamaktadır. Lale ağacı, zengin, hafif ama güçlü bir sertağaçtır ve ‘Gülücük’ de onun binalarda yapısal kullanıma sahip olduğunu göstermek adına AHEC’in çabalarının doruk noktasını teşkil etmektedir.”
Amerikan lale ağacı (Liriodendron tulipifera)
Amerikan lale ağacının diri odunu kremsi beyazdır ve şeritli olabilir. Öz odunu soluk sarımsı kahverengiden zeytin yeşiline kadar değişir. Öz odundaki yeşil renk UV ışığa maruz kalma ile birlikte koyulaşır ve kahverengiye döner. Odun orta-ince dokuludur, lif yapısı düzgündür. Amerikan sertağaç türleri içinde en fazla çok yönlülüğü olan ve en iyi değere sahip bulunan lale ağacı, inşaat, mobilya ve iç doğramada yaygın olarak kullanılmaktadır. Hafif ağırlıkta olan ve belli bir yumuşaklığa sahip olan lale ağacı, sağlamlığından dolayı lamine kirişler ile yapılar için idealdir. Lale ağacı genellikle boyalı veya lekelidir ama heyecan verici renk varyasyonları ile doku desenlerini göstermek için doğal yüzey kullanımı gittikçe artmaktadır.
AHEC Hakkında
Amerikan Sertağaç İhracat Konseyi (AHEC), tüm önemli Amerikan sertağaç şirketlerini ve tüm büyük Amerikan sertağaç ürünleri ticari birliklerini temsil eden, ABD sertağaç endüstrisinin lider uluslararası ticaret birliğidir. AHEC dünya çapında Amerikan sertağaçlarının, 50’den fazla ihracat pazarında tanıtımını yapmaya yönelik, mimar, hazırlayıcı, tasarımcı ve son aşama kullanıcılarına türlerin çeşitli-liği, ürünler ve tedarik kaynaklarına dair teknik bilgi sağlamaya odaklanan bir program yürütmektedir. Ayrıca, AHEC tam seri teknik yayınlar da üretmektedir. Daha fazla bilgi için lütfen www.americanhardwood.org adresini ziyaret ediniz.
Alison Brooks Architects Mimarlık Ofisi Hakkında
1996 yılında kurulan Alison Brooks Mimarlık Ofisi (ABA), kentsel dönüşüm ve sanat kamu binalarından, yüksek öğrenim ve konutlara kadar farklı projelerdeki tasarım mükemmelliği ile uluslararası bir üne kavuşmuştur. ABA’nın mimarisi, her bir projenin, kültürel, sosyal ve çevresel bağlamlarda yoğun araştırmalarıyla bilgilendirilir. Bu yaklaşım onların, her biri ayrı bir kimliğe sahip binalar ve kentsel düzenler için otantik ve duyarlı çözümler geliştirmelerini sağlar. Detaylara verdiği olağanüstü önem ve heykel yaklaşımıyla tanınan Alison Brooks Mimarları, RIBA’nın üç saygın mimarlık ödülleri olan Stirling Ödülü, Manser Madalyası ve Stephen Lawrence Ödülünü alan tek İngiliz şirketidir. ABA, aralarında 2012 Yılın Mimarı ve Yılın Konut Mimarı ödüllerinin de yer aldığı çok sayıda ulusal ve uluslararası ödülün sahibidir. ABA ayrıca, 2016 Ekim’inde açılacak Oxford Üniversitesi’ndeki yeni Cohen Quadrangle dahil olmak üzere İngiltere çok sayıda önemli mimari projeyi tasarlamaktadır. Yakın zamanda Ely Court’ta bulunan South Kilburn Estate’teki çalışması için bir RIBA Ödülü kazanmıştır. Mimarlık ofisi 2016 Venedik Bienali’nde 20. yüzyıl sosyal konut ve çağdaş kent yönetimini inceleyerek kendi araştırmalarını sergileyecek. Daha detaylı bilgi için www.alisonbrooksarchitects.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Arup Hakkında
Arup, yapısal çevre ve endüstri genelinde dünyanın en önde gelen projelerinin çoğunun kalbindeki yaratıcı güçtür. Dünya çapında 90’dan fazla ofise sahip 12.000 Arup planlamacısı, tasarımcılar, mühendisler ve danışmanlar, dünya genelinde yenilikçi projeler üretmektedirler. Şirketin ahşap ile çalışan multi-disipliner bir ekibi vardır ve bu yapısal, yangın, titreşim, akustik, bina fiziği ve cephe mühendislerinin yanı sıra kendi alanlarında önde gelen uzman malzeme bilim adamlarını kapsamaktadır. Arup malzemenin sınırlarını zorlamaya yardımcı birçok ödüllü ve yenilikçi ahşap yapıları geliştirmiştir. Bir malzeme olarak hem ahşabın, hem de imalat ve bağlantı tekniklerinin tam bir anlayışta olması, dayanıklı ve maliyet-etkin kereste çözümleri geliştirmekteki anahtarıdır. Daha detaylı bilgi için www.arup.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Züblin Timber/Kereste Hakkında
Züblin Timber ahşap inşaatı alanında iddialı ve öncülük eden çözümleriyle dikkat çekmektedir. Ahşap yapı projeleri geliştirme, üretim, dağıtım ve yüksek kaliteli yapı sistemlerinin yürütülmesi için gerekli ahşap mühendisliği alanında anahtar teslim proje sağlayıcısıdır. Züblin’in ahşap inşaatı ekibi Merk ve Stephan, etkin çözümler ve yaşamın sürdürülebilir kalitesi için müşterilerle el elele çalışırlar. Daha fazla bilgi için www.zueblin-timber.com ziyaret edebilirsiniz.
Londra Tasarım Festivali Hakkında
Londra Tasarım Festivali, Londra Moda Haftası, Frieze Sanat Fuarı ve Londra Film Festivali’nin yanısıra Londra’nın sonbahar yaratıcı sezonun önemli bir aktivitesidir. 2003 yılında başlatılan festival, Londra’yı dünyanın tasarım başkenti olarak tanıtmak ve uluslararası tasarım toplumuna bir ağ geçidi olmak amacıyla dünyanın en büyük ve en heyecan verici tasarım etkinliklerinden biridir. Festival bu yıl, 17-25 Eylül tarihleri arasında, V&A müzesindeki heyecan verici bir programdan, Trafalgar Meydanı’ndaki çok önemli bir enstalasyona, şehir genelinde 400’ün üzerinde etkinlik ve enstalasyon ile dokuz gün sürecek festivale katılan 300 ortağıyla gerçekleşecek. Daha detaylı bilgi için www.londondesignfestival.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Arts London (Londra Sanat) Üniversitesi Hakkında
Arts London Üniversitesi (UAL), sanat, tasarım, moda, iletişim ve sahne sanatları alanlarında Avrupa’nın en büyük üniversitesidir. Uluslararası üne sahip altı kolejin; Camberwell College of Arts, Central Saint Martins, Chelsea College of Arts, London College of Communication, London College of Fashion ve Wimbledon College of Arts bir federasyondur. UAL geçtiğimiz günlerde, QS Dünya Üniversiteler Sıralaması’nda 2016/17 dönemi için sanat ve tasarım alanlarında dünyanın en iyi 5 üniversitesinden biri olarak yer aldı. Daha fazla bilgi için lütfen www.arts.ac.uk/about-ual adresini ziyaret ediniz.
UAL’nin Chelsea College of Arts (Chelsea Sanat Koleji); Güzel Sanatlar, Grafik Tasarım, İç Tasarım ve Tekstil Tasarımı konularında uzmanlaşmış olan ve dünyanın önde gelen sanat ve tasarım kurumlarından biridir. Mezunları arasında; Turner Ödüllü sanatçı Anish Kapoor ve Chris Ofili, Oscar ödüllü Steve McQueen ve aktör Alan Rickman bulunmaktadır. Chelsea, Londra Sanat Üniversitesi’nin (UAL) altı kolejinden biridir.
