Bilindiği üzere Ekonomi Bakanlığı 2016 yılı Ekim ayında aldığı karar ve çıkarttığı yönetmelik doğrultusunda Bulgaristan ve Vietnam’dan Türkiye’ye gönderilen kontrplak/plywood’lara, Çin Halk Cumhuriyeti’nden gelen plywood/kontrplak’lara uygulanan 240 usd/m3 dampinge karşı kesin önlem uygulanmasına karar vermişti. Bu uygulamadan Bulgaristan’dan Welde firması, Vietnam’dan ise TEKCOM ve Vinaturk firmaları gerçek üretici olduklarını ispat etmeleri sebebiyle muaf tutulmuştu. Özetle bu markalar dışında tüm plywood/kontrplak ürünlerinin o ülke menşeili olsun veya olmasın Türkiye’ye girişinde kota uygulanmasına karar verilmişti.
Bu karar sonrasında belirlenmiş olan markalar dışında Türkiye’ye ürün getirilmesi konulan kota sebebiyle mümkün gözükmüyordu. Ancak durum böyle olmadı. Bazı sektör üyeleri bu ürünleri getirmeye devam etti. Bu karar sonrasında enteresan bir gelişme yaşandı; bu ülkelerden bahse konu markalar dışında olan ürünlere Türkiye gümrüklerinde herhangi bir kota uygulaması hemen hemen 2017 yılı boyunca gerçekleşmedi. İthalatçılar herhangi bir kota engeli ile karşılaşmadan ürünlerin Türkiye’ye girişini sağladılar.
Haber merkezimize bu yönde bir çok haber ve istihbarat gelmesi ile bizler Yönetmeliğin kapsamına uymayan bir uygulama yapıldığını sebebini net olarak öğrenememekle birlikte gördük ve dergimizden tüm dostlarımıza uyarılarda bulunduk. Burada bir uygulama hatası olma ihtimali olduğunu, bunun sonucunda veya dönüşünde mutlaka cezalar oluşabileceğini ilettik.
Özellikle Bulgaristan’dan bu yönde Türkiye’ye malzeme satışı gerçekleştirmek isteyen firmalar Türkiye’deki ithalatçılara herhangi bir kota uygulaması olmadığı ve gönül rahatlığıyla ürün tedarik edebilecekleri yönünde pazarlama yaptılar. Buna kanan bir çok sektör üyesi ithalat gerçekleştirdi.
Gümrüklerde kotaya takılmadan nasıl geçti?
Bu konuda 2017 yılı boyunca bir uygulama hatası olduğu aşikar. Ancak bu hatanın hangi sebep veya sebeplerden kaynaklandığı bilinmemekle birlikte bu konuda 2 tane “varan” karşımıza çıkıyor.
Varan 1 :
2017 yılı başında plywood ve kontrplaklara ilişkin G.T.İP. numaralarında uluslararası boyutta değişim gerçekleşti. Uluslararası G.T.İ.P. kodu 4412.10, 4412.31, 4412.32, 4412.39 olan kontrplakların tümü 44.12.33 kodu altında birleştirildi. Varan şu ki; gümrüklerde bu değişim uygulamada kotanın atlanmasına ve görülememesine sebebiyet vermiş olabilir.
Varan 2 :
Diğer bir ihtimal yönetmeliğin tam anlamıyla anlaşılamamış olması ve gümrüklerce yanlış yorumlanmış olması. Yönetmelik şu şekilde; “Bulgaristan ve Vietnam menşeli olarak beyan edilen ve/veya bu ülke çıkışlı soruşturma konusu ürün ithalatında, İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/16) ile ÇHC menşeli ürün için yürürlükte bulunan dampinge karşı kesin önlem ile aynı tutarda dampinge karşı kesin önlemin yürürlüğe konulmasına karar verilmiştir.”Yönetmelikteki “ve/veya” ifadesi bu ülkelerden menşei fark etmeksizin gelen ürünlerin bu kota uygulamasına dahil olduğunu belirtiyor. Bu ifadenin yanlış yorumlanmış olması gümrüklerde yanlış uygulamaya sebebiyet vermiş olabilir.
Bugün gelinen noktada Türkiye gümrüklerinde bu ülkelerden gelen kontrplak/plywood’lara ilişkin kota uygulaması ile birlikte cezai işlem uygulanıyor. Ki cezaların hatırı sayılır seviyelerde olduğuna yönelik bilgiler geliyor ve teyit edilmiş durumda.
Diğer taraftan 2017 yılı boyunca bu ülkelerden onaylanmış üreticiler dışında ürün getirmiş olanlara da cezalar ardı ardına tebliğ edilmeye başlandı. Vietnam’dan çok fazla miktar görülmemekle birlikte Bulgaristan’dan yoğun giriş olduğu görülüyor. Ceza miktarlarının mevcut kotanın yanında yaklaşık 4 katı oranında olduğu ve gecikme faizinin de üstüne eklendiği belirtiliyor. Ortalama tahmini bir hesap yapıldığında toplam ceza rakamının on milyonlarca doları bulması bekleniyor.