Kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılması, ihtilaflı alacakların tasfiyesi, matrah ve vergi artırımı, işletme kayıtlarının düzeltilmesi, stok düzeltmesi, şirket aktifindeki taşınmaz dahil iktisadi kıymetlerin yeniden değerlemesi gibi düzenlemelerin yer aldığı 7326 sayılı Kanuna ilişkin başvuru süresi, yeniden değerleme işlemleri hariç 30 Eylül 2021 tarihinde (bu tarih dahil) sona erdi. Şirket aktifindeki taşınmaz dahil iktisadi kıymetlerin yeniden değerlemesine ilişkin başvuru süresi ise 31 Aralık 2021 tarihinde sona eriyor.
Gereksiz eleştiri yapıldı, talep tamamen sahadan geldi
7326 sayılı Kanunla getirilen borç yapılandırması, matrah ve vergi artırımı düzenlemeleri, pandemi sonrası reel sektöre ilaç gibi geldi. Bazı uzmanlar tarafından eleştiri konusu yapılsa da, siyasi irade, sahadan gelen bu talepleri karşılıksız bırakmadı, yasalaştırdı. Eleştiri yapılabilir, bu son derece normal. Ancak, piyasayı ve sahayı bilmeden, sahanın ihtiyaçlarını görmezden gelerek peşin eleştiri yapmak doğru değil!
Borç yapılandırmasında ne öngörülüyordu? Ne gerçekleşti?
7326 sayılı Kanun, 3 Haziran 2021 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek yasalaştı. 9 Haziran 2021 tarihli ve 31506 sayılı Resmi Gazete’de de yayınlanarak, aynı tarihte yürürlüğe girdi.
2021 yılı Mayıs ayı itibariyle, fer’ileri dahil Maliye’nin 401 Milyar TL vergi, SGK’nın ise 101 Milyar TL prim alacakları bulunuyordu. 7326 sayılı Kanunla, 245 Milyar TL vergi aslı alacağının, 74 Milyar TL’de SGK alacak aslının yeniden yapılandırılması öngörülüyordu.
30 Eylül itibarıyla 5 milyon 800 bin civarında mükellef 152 milyar TL tutarında borcun yapılandırması için başvuruda bulundu. Yapılandırılan borcun ne kadarı ödenecek, bekleyip göreceğiz. Ülke olarak sıkıntılı bir ekonomik süreçten geçiyoruz, geçmiş tecrübelere bakıldığında, yapılandırılan borcun 70 – 80 milyar TL’sinin tahsil edilmesi bekleniyor.
İlk taksit ödemesinde son gün 1 Kasım, yani bugün
7326 sayılı Kanuna göre, yapılandırma, matrah ve vergi artırımlarında ilk 2 taksitin süresinde tam ve eksiksiz olarak ödenmesi gerekiyor. Aksi halde yapılandırma, matrah ve vergi artırımı bozuluyor, geçersiz oluyor (7326 sayılı Kanun, Mad. 9/6). Tabi, bunların bozulmasının da, mükellefler bakımından ciddi sonuçları oluyor. Örneğin, borç yapılandırması bozulduğu takdirde, borç yapılandırma öncesine geri dönüyor, sağlanan faiz vb. avantajlar kaybediliyor. Matrah ve vergi artırımı bozulduğu takdirde ise, bu mükellefler ilk incelenecek mükellef grubuna alınıyor, üstelik Maliye, geçersiz sayılan bu matrah ve vergi artırımı ile ilgili olarak tahakkuk eden verginin tahsilinden vazgeçmiyor, hemen takibe geçiyor.
7326 sayılı Kanunla ilgili vergi borç yapılandırması, matrah ve vergi artırımlarında ilk taksit ödemesinde son gün 1 Kasım, yani bugün! Söz konusu işlemlerin daha baştan bozulmaması ve kazanılan avantajların kaybedilmemesi yani devamı için, ilk taksit ödemesinin bugün yapılması gerekiyor.
10 TL’ye kadar yapılan eksik ödemeler ihlal sayılmıyor
7326 sayılı Kanunda, ödenecek taksit tutarının yüzde 10’unu aşmamak şartıyla 10 TL’ye (bu tutar dâhil) kadar yapılmış eksik ödemeler için bu Kanun hükümlerinin ihlal edilmiş sayılmayacağına yönelik özel bir hüküm yer alıyor (7326 sayılı Kanun, Mad.9/7).
Yani, bu Kanun kapsamındaki ödemelerde 10 TL’ye kadar yapılacak eksik ödemeler ihlal sebebi sayılmıyor. Taksit tutarının yüzde 10’u 10 TL’nin altında ise yüzde 10 tutarına isabet eden tutar kadar eksik ödeme hali ihlal sebebi sayılmıyor. Ancak, bu tutarları aşan eksik ödemeler ihlal sebebi olarak değerlendiriliyor.
Hangi durumda taksit ödemesi atlatılabiliyor?
7326 sayılı Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerin ilk ikisinin süresinde ve tam olarak ödenmesi koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında en fazla iki taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmıyor ve ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının borçlunun başvuru sırasında tercih ettiği taksitlendirme süresinin son taksitini izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanuna gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanılmaya devam ediliyor.
Taksit ödemelerinde hangi durumlarda Kanun ihlal edilmiş sayılıyor?
Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden;
– İlk ikisinin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
– İlk ikisinin süresinde ödenmesine rağmen bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
– Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin geç ödeme zammıyla birlikte son taksiti izleyen ayın sonuna kadar da ödenmemesi,
hâlinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybediliyor.
İlk taksit ödeme süresinin uzatılma ihtimali var mı?
7326 sayılı Kanunda öngörülen başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar uzatma konusunda Sayın Cumhurbaşkanımız yetkili bulunuyordu (7326 sayılı Kanun, Mad. 9/16).
4420 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bu yetki kullanılarak, başvuru ve ilk taksit ödeme süreleri birer ay uzatıldı. Yani, Kanundaki başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerinin birer ay uzatılmasına ilişkin yetki kullanılmış bulunuyor. Kanunda, süre uzatımı ile ilgili başkaca bir düzenleme yer almıyor.
Dolayısıyla, ilk taksit süresinin yeniden bir kez daha uzatılması kanunen mümkün değil. Çünkü, verilen yetki sonuna kadar kullanılmış bulunuyor.
Dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan olmayın
Evet, 7326 sayılı Kanuna göre yapılacak taksitli ödemelerde ilk taksit ödemesinde son gün, 1 Kasım. Yani, bugün! Borç yapılandırması, ihtilaflı alacakların yapılandırılması, matrah ve vergi artırımlarında taksitle ödemeyi tercih edenlerin kazanılmış haklarını kaybetmemeleri için, ilk taksit ödemelerini bugün yapmaları gerekiyor. Aksi halde, bunun telafisi söz konusu olmuyor, yapılandırma, matrah ve vergi artırımı bozuluyor.
Yani, ilk taksit ödemesini yapmadığınız takdirde, dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan olabilirsiniz!
Ödenmeyen KDV stok beyanını geçersiz kılmıyor
Mükelleflerin, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını 30 Eylül 2021 tarihine (bu tarih dahil) kadar KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine verecekleri beyanname ve eki envanter listesiyle bildirmeleri ve tahakkuk eden KDV’yi de beyanname verme süresi içerisinde ödemeleri gerekiyordu (7326 sayılı Kanun, Mad. 6).
Uygulamada, 7326 sayılı Kanun kapsamında yapılacak stok beyanı nedeniyle hesaplanan KDV’nin 30 Eylül’e kadar (bu tarih dahil) ödenmemesi halinde, stok beyanlarının geçersiz sayılıp sayılmayacağı konusunda tereddütlerin oluşması üzerine Maliye, stok beyanı nedeniyle tahakkuk eden KDV’nin süresinde ödenmemesinin stok beyanını geçersiz kılmadığını ve 7326 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmaya engel bir durumun söz konusu olmadığını, sadece beyan edilen emtia üzerinden hesaplanan KDV ödenmesi şartıyla indirim konusu yapılabildiğinden, beyan edilen ancak süresinde ödenmeyen bu verginin ödendiği dönemde indirim konusu yapılabileceğini açıkladı (GİB’in Bursa VDB’ye gönderdiği 23.08.2021 tarihli ve 96891 sayılı yazısı).
Dolayısıyla, stok beyanı nedeniyle tahakkuk eden KDV’nin ödenmemesi stok beyanını geçersiz kılmıyor, ödenmeyen KDV 6183 sayılı Kanun uyarınca gecikme zammıyla takip ve tahsil ediliyor. Sadece bu KDV ödenmediği sürece indirim konusu yapılamıyor, ödendiği dönemde indirim konusu yapılabiliyor.
Kasa – ortaklar cari hesap düzeltmesinde ödenmeyen vergi düzeltmeyi bozmuyor
Bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini düzeltmek için beyanda bulunan mükelleflerin, beyan edilen tutarlar üzerinden yüzde 3 oranında vergi hesaplamaları ve hesaplanan vergiyi de beyanname verme süresi içinde ödemeleri gerekiyordu (7326 sayılı Kanun, Mad.6). Tahakkuk eden yüzde 3 verginin bu süre içerisinde ödenmemesi halinde, 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammıyla birlikte takip ediliyor. Yani, bu düzeltme işlemleri sonucunda tahakkuk eden verginin ödenmemesi de, düzeltme işlemini olumsuz etkilemiyor, yapılan düzeltme geçerli bulunuyor.
Matrah artırım vergisini ilk taksit süresinde peşin ödeyene yüzde 10 indirim var
Matrah veya vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde, bu vergilerden yüzde 10 indirim yapılıyor ve bu vergilere katsayı uygulanmıyor. Büyük avantaj, peşin ödemekte fayda var!
Taksitlendirilen borçları ilk taksit süresinde peşin ödeyene yüzde 90 faiz indirim
Borçluların Kanun kapsamında yapılandırdıkları borçlarını, ilk taksit ödeme süresi içinde ödemek üzere peşin ödeme seçeneğini tercih etmeleri mümkün bulunuyor. Kanun kapsamında yapılandırılan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin olarak ödenmesi hâlinde (7326 sayılı Kanun, Mad. 9/3);
– Bu tutarlara katsayı uygulanmıyor.
– Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların yüzde 90’ı ile fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile birlikte hesaplanan gecikme faizinin yüzde 90’ının tahsilinden vazgeçiliyor.
– Yapılandırılan borç idari para cezalarından oluşuyorsa, bu idari para cezalarından ayrıca yüzde 25 indirim yapılıyor.
– Yapılandırılan borcun idarelerin fer’i alacaklarından ibaret olması hâlinde, fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan yüzde 50 indirim yapılıyor.
Aman dikkat, 7326 sayılı Kanun kapsamında taksitlendirilen işlemlere ilişkin ilk taksit ödenmesinde son gün, bugün! Ödeme yapmayı unutmayın! İlk taksitin ödenmemesi her şeyi bozuyor, işlemi geçersiz kılıyor!
