Üretilen mal ve hizmet miktarı her yıl artıyor. Ancak Dünya’da açılan şirket sayısına karşılık kapanan şirket sayısında büyük bir artış ta görülmekte.
ABD de 1980 yılında kurulan her 100 firmaya karşılık 80 şirket kapanmakta iken bu oran 2000 de 100 yeniye karşılık 85 kapanma, 2000 yılından sonra ise kurulan her 100 firmaya karşılık 115 kapanmaya çıkmış durumda.
Ülkemizde ise bu istatistikler Dünya ile aynı yükseklikte seyretmese de kapanan firma sayısında artış hemen göze çarpıyor. Ülkemizde 2000 yılına kadar kapanan firmaların açılanlara oranı % 3 iken 2000 den sonra bu oran % 15 e çıkmış durumda. Sadece anonim şirketlere bakıldığında ise kapanma oranı % 35 leri bulmuş durumda. 2000 yılına kadar bu oran sadece % 1 idi.
İstatistikler tüm sektörlerde tekelleşmenin arttığını gösteriyor.
Üretilen mal ve işlem hacmi her yıl artmasına rağmen firma sayısının o ölçüde artmaması; bize firma büyüklüklerinin her geçen gün arttığını, küçük firmaların giderek yok olduğunu, büyüklerin ya daha çok büyüdüğünü ya da birleşmeler ile sahneden çekildiklerini gösteriyor.
Şirketlerdeki karlılık ve büyüme dinamiklerini incelediğimizde; hangi sektörde iş yapılırsa yapılsın sürekli büyümek ve pazar payını arttırmak gerektiğini biliyoruz. Büyüyemeyen lerin küçüleceği ve uzun dönemde iş hayatından silineceğinin artık herkes farkında.
İstatistiklerin gösterdiği kadarı ile, kapanan firmalar, ağırlıklı olarak büyük çaptaki firmalar. Lokal çalışan küçük çaplı firmaların da kapanma oranlarında büyük artış olmasına rağmen bu oran henüz büyükler kadar kritik değil.
Büyük firmaların kapanma nedenlerine baktığımızda genelde birleşmeler ve satınalmalar dan kaynaklandığını görüyoruz.
Her geçen gün artan acımasız rekabet koşulları, sürekli büyümeyi ve maliyetleri düşürmeyi gerektiriyor. (ölçek ekonomisi) Bunun yanı sıra tarım girdileri sektöründeki (tarım ilaçları, tohum, gübre, hayvansal ilaçlar) tekelleşme de bu durumu etkiliyor.
Çok uluslu şirketlerin her geçen gün tüm sektörlerde dünyayı daha çok kontrol etmeye başlaması ve devletlerden bile daha büyük hale gelmeleri, yirmi birinci yüzyılın yadsınmaz bir gerçeğidir.
Küçük firmaların kapanma nedenlerine baktığımızda ise genelde aşağıdaki durumları görüyoruz;
Operasyon için hesapsız borç veya kredi kullanmak en önemli etkenlerden birtanesi.
Birçok küçük işletme, normal giderlerini ödeyebilmek için borç yapıyor veya kredi kullanıyor. İp zaten orada kopuyor. Rutin giderlerinizi ödemek için kredi kullanmaya başladıysanız iş modelinizin karlılığı kontrol edilmelidir.
Bazı iş modelleri zaman içinde bozuluyor ancak firmalar bunun farkında olmuyorlar. Örneğin ayakkabılar ucuzladıkça ayakkabı tamirciliği mesleği ölmeye devam edecek. Elektrikli, elektronik ürünler bozulduklarında tamir edilmeyip çöpe atılacaklar gibi.
Ancak iş modeli bozulmamış olsa dahi bazı firmalar hatalı kararlar, kurumsallaşamama, büyüyememe, rekabetten uzaklaşma, karlılık ve verimlilik artışı yapamama, yeni kuşağı yeterince yetiştirememe, firma yönetimine aile dışından profesyonel kişi almama, hesapsız yatırımlar, firma içinde tartışma kültürü olmaması gibi nedenler ile de kapanabiliyor.
Bu güne kadar gördüğüm kadarı ile firma için en riskli durumu yine firma sahipleri, farkında olmadan yaratıyorlar.
Özellikle, başarılı olmuş firma sahipleri, bir müddet sonra başka görüşleri dinlemek istemiyor, aksi görüşleri kendilerine saygısızlık olarak algılıyor, etrafındaki insanları sindiriyor.
Herkesin kendine has görme yeteneği olduğu gibi, kendine has körlük noktaları da bulunmakta.
Yanılgı, çok başarılı, bilgili ve zeki insanların bile kendi körlük noktalarının olmadığını düşünmelerinden kaynaklanıyor. IQ su yüksek, eğitimi iyi, iş adamı veya yönetici olarak başarılı olmuş insanların ortak özelliklerinden bir tanesi de bu körlük noktalarının farkında olmamaları.
İşler problemsiz yürüyor gibi olsa da tüm firmaların her zaman bir dışgöze,dış bakış açısınyani bir yönetim danışmanı veya bağımsız yönetim kurulu üyesine ihtiyacı vardır. Dış gözler firma içinden görülemeyen noktaları görebilir veya en azından korkmadan gündeme getirebilirler. Bu durum ise firmanın sağlığı için gereklidir
www.ozhanatalay.com